W ostatnim czasie sporo czasu poświęciłem zagadnieniu dot. rozwodu, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia winy w rozkładzie pożycia. Nie wszyscy klienci chcą się jednak „rozwodzić”. Niektórzy pytają o instytucję separacji. Czym ona jest i jakie są jej podstawy oraz skutki ustalenia?

W dużym uproszczeniu separacja to taki „czasowy” rozwód, przy czym na jej skutek nie dochodzi do rozwiązania związku małżeńskiego. Jego podstawą jest zupełny rozkład pożycia, ale już niekoniecznie trwały (jak w przypadku rozwodu). Nadto, bezdzietni małżonkowie mogą zażądać orzeczenia separacji na ich zgodny wniosek (art. 611 § 3 k.r.o.)

Sama procedura dot. sprawy o ustalenie separacji jest zbliżona do orzeczenia o rozwód – również właściwym w tym celu jest sąd okręgowy, opłata wynosi 600 zł, a w ramach rozstrzygnięcia Sąd reguluje kwestie dot. winy (jeśli strony tak wnoszą), dzieci (miejsce zamieszkania, alimenty, kontakty), a nadto na skutek separacji powstanie rozdzielność majątkowa pomiędzy małżonkami. W ramach separacji Sąd rozstrzyga również o winie w rozkładzie pożycia.

Jak wspomniałem, zasadniczą różnicą pomiędzy rozwodem a separacją jest jej „czasowość”. Separacja nie powoduje rozwiązania związku małżeńskiego – strony dalej formalnie pozostają małżonkami ze wszystkimi tego konsekwencjami (np. w zakresie dziedziczenia czy alimentów na siebie). Nadto, sama separacja może zostać zniesiona – co oznacza, że ustaną jej skutki.

Dlaczego zatem część osób decyduje się na takie rozwiązanie? Wymienić mogę co najmniej trzy motywacje:

a) kwestia wiary / przekonań dot. braku rozwiązania związku małżeńskiego,

b) chęć dania małżonkowi „ostatniej szansy” (ostatnie, poważne ostrzeżenie)

c) chęć kompleksowego uregulowania spraw dot. m.in. dzieci w ramach jednego postępowania, bez jednoczesnej motywacji dot. zakończenia związku małżeńskiego.

Pamiętać należy przy tym, że jeśli jedno z małżonków będzie wnosić o orzeczenie separacji a drugie o rozwód – Sąd prowadzić będzie postępowanie w kierunku rozwodu, jeśli takie rozstrzygnięcie jest możliwe (np. nie istnieją negatywne przesłanki rozwodu – art.  612 §  1 k.r.o.

M.S.