Banki kuszą kredytobiorców coraz to nowymi warunkami zaciągania zobowiązań. Proponują zaciąganie zobowiązań „na preferencyjnych warunkach”, kusząc różnymi okazjami. Nie zawsze jednak zawierane umowy są uczciwe. Oznacza to, że konsument może zostać zobowiązany do uiszczania rat kredytu, gdy postanowienia umowy naruszają jego prawa. Odpowiedzią na takie nieuczciwe umowy jest sankcja kredytu darmowego, określona w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. – o kredycie konsumenckim.

Kogo dotyczy regulacja?
Jak zostało wspomniane – sankcja kredytu darmowego odnosi się jedynie do kredytów konsumenckich, a zatem takich, które dotyczą zobowiązań zaciągniętych przez osoby fizyczne, na kwotę nieprzekraczającą 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska. Kredyt konsumencki nie może być zabezpieczony hipoteką. Tego rodzajami zobowiązań są m.in. pożyczki, kredyt odnawialny, umowa o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego etc.
Co należy zrobić?
Aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego należy złożyć oświadczenie względem banku o nieważności zapisów umowy. Oświadczenie musi być sformułowane na piśmie. W przypadku braku „akceptacji oświadczenia” – sprawa będzie musiała być rozstrzygana na drodze sądowej.
Kiedy można złożyć oświadczenie?
 Możliwości uchylenia się od skutków prawnych niesprawiedliwego kredytu jest ograniczona czasowo – dotyczy jedynie kredytów konsumenckich które są w trakcie spłaty lub zostały spłacone w ciągu ostatniego roku. Innymi słowy, mamy tylko rok na wystąpienie z roszczeniami do banku po spłacie kredytu konsumenckiego o zwrot środków „nadpłaconych”.
Co można zyskać?
Na skutek złożonego oświadczenia zapisy umowy kredytowej przestają wiązać konsumenta a ten musi spłacić jedynie kwotę faktycznie oddaną mu do dyspozycji, bez dodatkowych prowizji, ubezpieczeń etc. Co istotne, jeśli kredyt nadal pozostaje „w toku” to spłaty następują w dalszym ciągu w terminach określonych umową (dotychczasowych rat). Zmniejsza się jedynie wymiar zadłużenia. Jeśli kredyt został spłacony – postanie nadpłata obejmująca odsetki i inne koszty kredytu, z wyłączeniem kosztów ustanowienia zabezpieczeń umowy.
W przypadku braku określenia terminu płatności – spłata następuje w równych, miesięcznych ratach w maksymalnym terminie do 5 lat (w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80 000 zł) lub 10 lat – w przypadku kredytów przekraczających ww. wartość.
Jakie naruszenia powodują możliwość zastosowania SKD?
Art. 45 ust. 1 odsyła do szeregu przepisów ustawy, które mogą stanowić podstawę formułowania roszczeń przez kredytobiorców, tj. art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c ustawy o kredycie konsumenckim. Mowa zatem o takich sytuacjach w których umowa nie została zawarta w przewidzianej formie (pisemnej),  nie zawiera istotnych elementów (np. wskazania całkowitej kwoty kredytu, stopa oprocentowania, RRSO czy dodatkowych kosztach) lub też elementy umowy zostały wskazane niewłaściwie np. błędny opis stopy oprocentowania kredytu.
M.S.