Spór rodziców o kwestie sprawowania opieki nad dzieckiem rozpoczyna się na płaszczyźnie miejsca zamieszkania małoletniego. Ustalenie miejsca zamieszkania dziecka przy jednym z rodziców otwiera bowiem dalszą perspektywę spraw np. w zakresie roszczeń alimentacyjnych. Przyjrzyjmy się zatem instytucji domicilium dziecka.
Podstawę rozstrzygnięcia w zakresie ustalenia miejsca zamieszkania małoletniego wyznacza art. 26 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z § 2 tego przepisu, w przypadku sporu co do tego, gdzie dziecko przebywa (czy powinno przebywać) – rozstrzyga o tym sąd rodzinny. Warto przy tym pamiętać, że nie sposób ustalić miejsca zamieszkania dziecka przy którymś z rodziców, jeśli rodzice mieszkają wspólnie; Sąd nie udzieli również zabezpieczenia w tym przedmiocie, jeśli np. w trakcie trwania sprawy o rozwód jedno z rodziców planuje wyprowadzkę, ale jeszcze zamieszkuje wraz z drugim z rodziców. Taki wniosek będzie podlegał oddaleniu.
Przy ocenie miejsca zamieszkania dziecka Sąd będzie brał pod uwagę nade wszystko dotychczasowe miejsce, gdzie przebywało dziecko oraz to, który z rodziców w większym zakresie uczestniczył w zarządzeniu sprawami dziecka (był tzw. rodzicem pierwszoplanowym). Docelowo, o miejscu zamieszkania dziecka mogą decydować nie same techniczne warunki lokalu (np. osobny pokój, wielkość całego mieszkania, inne udogodnienia), ale to, który z rodziców posiada większe doświadczenie w opiece nad dzieckiem i daje lepszą rękojmie ochrony jego interesów.
Dlatego też kwestia ustalenia miejsca zamieszkania dziecka łączy się często z ustaleniem władzy rodzicielskiej (można te postępowania prowadzić w ramach jednej sprawy), a jednocześnie bywa utożsamiania przez niektóre instytucje. Faktycznie jednak, ustalenie miejsca zamieszkania dziecka implikuje nade wszystko możliwość domagania się przez jednego z rodziców – alimentów na dziecko od drugiego rodzica. Dlatego też uznaje się, że ustalenie systemu pieczy naprzemiennej (zrównoważonej) może wyłączać żądania dot. zasądzenia alimentów od drugiego z rodziców na rzecz dziecka.
M.S.